Faʻafefea e Tagata ma Fafine Faʻagasologa le Fefe Faʻamanatu
E le Brain & Amio Aufaigaluega
O tamaloloa ma fafine e eseʻese le faigofie ona aʻafia i faʻalavelave faʻafuaseʻi-ma faʻalavelave e pei o le popolevale ma le faʻamama o le mafaufau (PTSD), o suesuega ua tuanaʻi na faʻaalia. Mo se faʻataʻitaʻiga, fafine atiina ae PTSD i le faalua le fua faatatau o alii. E fia iloa e tagata suʻesuʻe le mafuaaga o lea.
O se tuputupu aʻe tino o faʻamaoniga faʻaalia ai o tane ma fafine gaioiga fefefe manatua faʻamanatuina eseese. Suʻesuʻega fou i isumu mai le 'au na taʻitaʻia e le 2016 BBRF Young Investigator Elizabeth A. Heller, Ph.D., o le Iunivesite o Pennsylvania, faʻatutuina nisi o auala e aofia ai. Malamalama i nei auala ono fesoasoani i le lumanaʻi atinaeina o feusuaiga-faʻapitoa togafitiga mo popole faʻafitauli.
O lipoti lata mai a le 'au na lipotia i luga ole laiga i le Biological Psychiatry ia Tesema 5, 2018. Latou te fautua mai o le tulafono faatonutonu o le kenera e igoa ia Cdk5 o se taua taua o le eseʻesega i le auala tane ma fafine gaioiga fefefe manatuaina. O eseesega na vaaia i le faiʻai o le hippocampus, o le ogatotonu o mea e manatuaina ai, aʻoaʻoina, ma le fetuutuunai o avanoa.
O le Evolution na fausia ni ituaiga auala e faʻatonu ai sela i gaioiga o a latou kenera — o le auala latou te kiina ai ma tapeina i taimi faʻapitoa. O le tulafono faʻatonutonu auala talafeagai i Cdk5 ma le faʻagaioiga o le fefe manatuaina e taʻua o le epigenetic tulafono faʻatonutonu. Lenei ituaiga o tulafono faʻatulafonoina o le iʻuga o molemoli faʻafouina, taʻua o epigenetic faʻailoga, ua faʻaopopoina i pe aveʻese mai faʻasologa DNA e "sipelaina" genes. I le faʻaopopoina poʻo le toʻesea o faʻailoga epigenetic, sela e mafai ona faʻagaoioia pe tapunia faʻapitoa genes.
O le faʻaaogaina o isumu e fai ma sui mo tagata-o le faiʻai isumu e tali tutusa lava i le tele o itu, e aofia ai ma tulafono faʻatulafonoina o gaioiga - Dr. Na iloa e Heller ma ana uo o le umi o le toe mauaina o le fefe manatua e sili atu le malosi i alii nai lo fafine. Le mafuaʻaga: faʻateleina faʻagaoioia o Cdk5 i tama, mafua mai i epigenetic faʻailoga. O le faʻagaoioiga e tupu i neula sela i le hippocampus.
I le faʻaaogaina ai o se metotia fou e faʻaigoaina o le epigenetic editing, na mafai ai e Dr.Heller ma ana uo ona mauaina se sao taua o le tamaʻitaʻi i le Cdk5 i le faʻavaivaia o le toe maua mai o mea e manatua ai le fefe. O lenei na i ai fafine-faʻapitoa iʻuga i le vaega o meaola o le olaga mulimuli ane i le faʻatagaina o le kenera.
O nei sailiga o se vaega o le tuputupu aʻe o lo matou malamalamaaga i feusuaʻiga eseesega i le biology o le faʻafefe mea gaioiga manatuaina ma fautua mai pe aisea o feusuaiga o se mea taua i faiʻai ma amioga faʻaletonu aofia ai le fefe ma le popole, pei o le PTSD, faʻanoanoa, ma le popole.